Local

Dia Internacional pa Diversidad Biologico, 22 mei 2022

Img 20220520 Wa0026

Ora diversidad biologico, of biodiversidad pa corto, tin un problema, humanidad tin un problema.

Diversidad biologico freduentemente ta ser comprendi den termino di e variedad amplio di especie vegetal, animal y micro-organismo, pero tambe ta inclui e diferencianan den cada especie mes, por ehempel e variacionan den cultivo y animal di cria, y e variedad di ecosistema (lago, boske, desierto, paisahenan agricola) cu ta alberga multiple tipo di interaccion entre nan especienan presente (humano, planta, animal, micro-organismo).

Recursonan di diversidad biologico ta e pilarnan riba cual nos ta construi civilizacionan. Pisca ta provee 20 porciento di tur proteina animal pa mas o menos 3 biyon hende. Mas cu 80 porciento di e dieta di ser humano ta consisti di producto deriva di planta (cultivo). Casi 80 porciento di hende bibando den areanan rural den paisnan den desaroyo ta depende di medicina tradicional deriva di planta y hierba pa nan cuido medico basico.

Pero perdida di biodiversidad ta menaza nos tur, incluso nos salud. A ser comproba cu perdida di biodiversidad por causa un expansion di zoonoses, malezanan transmiti di animal pa ser humano, mientras cu di otro banda, si nos mantene biodiversidad intacto, esaki ta ofrece herment excelente pa lucha contra pandemianan manera causa pa coronavirus.

Naciones Uni a proclama 22 di mei como Dia Internacional pa Diversidad Biologico pa aumenta e comprension di y concientisacion pa temanan di diversidad biologico.

E TEMA PA 2022: Construyendo un futuro comparti pa tur bida ribaTera

Ya cu e comunidad global ta ser yama pa re-examina nos relacion cu mundo natural, un cos ta sigur: no obstante tur nos avanzenan tecnologico nos ta completamente dependiente di ecosistemanan saludabel y vibrante pa nos awa dushi, cuminda, medicina, paña, combustibel, refugio y energia pa menciona djis algun.

E tema pa 2022 ta “Building a shared future for all life”, “Construyendo un futuro comparti pa tur bida riba Tera”. E tema a ser escogi pa sigui duna impulso na y sosten pa e Framework Global di Biodiversidad Post-2020 (Post-2020 Global Biodiversity Framework) cu lo ser adopta na e proximo  UN Biodiversity Conference COP 15.

Cuadrando cu e Decada di Naciones Uni pa Restoracion di Ecosistema (2021-2030) e tema ta resalta cu den biodiversidad ta haña e solucion pa atende cu retonan di desaroyo sostenibel, y e ta transmiti e mensahe cu biodiversidad ta e fundeshi riba cual nos lo tin cu reconstrui pa mihor.

Di enfoke basa riba ecosistema pa atende cu cambio climatico y/of solucionan basa riba naturaleza pa clima, tema di salud, seguridad di awa dushi y seguridad alimentario y porvenir sostenibel, biodiversid ta e fundeshi riba cual nos ta reconstrui pa mihor. Esaki ta e mensahe principal di e Secretariado di e Convenio pa Diversidad Biologico (CBD), cual convenio ta un instrumento clave pa desaroyo sostenibel

MENSAHE DI ELIZABETH MARUMA MREMA, Secretario Ehecutivo, Convenio riba Diversidad Biologico na occasion di Dia Internacional di Diversidad Biologico 2022

“Construyendo un futuro comparti pa tur bida riba Tera”

Awe riba Dia Internacional di Diversidad Biologico nos ta reconoce cu biodiversidad ta e base riba cual nos por construi un futuro comparti pa tur bida riba Tera y pa logra un desaroyo sostenibel. 

Biodiversidad ta e red di bida cu ta conecta tur ser viviente. Sin esaki, nos no por logra e Obhetivonan di Desaroyo Sostenibel (SDGs) of resolve nos desafionan urgente, incluyendo cambio climatico, salud, seguridad alimentario y seguridad di awa dushi.

Ora nos ta conserva biodiversidad, nos ta usa esaki di un manera sostenibel y nos ta comparti su beneficionan den un forma equitativo, y nos ta yega mas cerca di construi un futuro comparti pa tur bida riba Tera.

E aña aki, mundo lo uni pa acorda e Framework Global di Biodiversidad Post-2020, cual lo establece meta y obhetivonan global pa pone biodiversidad riba caminda di recuperacion pa 2030 mas tarda. Ora e framework aki keda acorda na Kunming, China na fin di e aña aki, e framework lo pone mundo cana pa realiza plenamente e  Visión 2050 di “Biba den harmonia cu naturaleza”.

Esaki ta nifica proteha na un manera efectivo un mayor parti di Tera, e awa dushi, e oceanonan di mundo, asegurando e consumo y produccion, mobilizando recursonan necesario na tur nivel y poniendo fin na subsidio cu ta daña medio ambiente.

Tambe  ta nifica garantiza cu tur actor ta compromete nan mes na e proteccion di naturaleza.

Unda cu boso ta na mundo, cada un di boso ta conta y cada accion cu boso realiza ta conta.

Na nivel mundial, nos a mira un ola grandi di accion na favor di biodiversidad. Nada ta yena mi mas cu speranza cu wak gobiernonan, líder comunitario y empresarial, y persona comun y coriente logra metanan sobresaliente trahando pa deshaci di actividadnan cu ta caba cu biodiversidad.

E Framework Global di Biodiversidad Post-2020 ta adopta un enfoke di “tur man na obra”: henter sociedad, henter gobierno, un berdadero framework pa un y tur. E lo ta un framework pa gobierno, sociedad civil, pa empresanan, pa sectornan productivo, pa banco, pa agricultor, pa maestronan di skol, pa studiante, pa consumidor, y pa bo.

Nos ta haci un yamada na un y tur pa cada un di nos haci su parti. Proteha diversidad di bida di cual nos tur ta depende.

Feliz Día di Biodiversidad.

SITUACION DI BIODIVERSIDAD NA ARUBA

Na Aruba, contrario na loke Naciones Uni y hopi pais den desaroyo of desaroya ta aspira, esta reconoce biodiversidad como fundeshi di desaroyo sostenibel, na Aruba e fundeshi aki no ta ser reconoci.

Construccion di Secrets Resort y e Masterplan Seroe Colorado ta muestra palpabel cu conservacion di biodiversidad no ta na prome lugar ora ta implementa desaroyo sostenibel (di turismo) na Aruba.

Destruccion y vandalismo diario cu vehiculonan UTV y ATV den paisahenan natural y area proteha ta otro muestra visibel cu Aruba su plan di reconstrui pa mihor despues di e pandemia di COVID-19 ta basa riba mas turista (barata), mas barco cruzero y mas turista ignorante di e necesidad di no impacta e naturaleza of haci daño na esaki.

Pero e peliger mas grandi na Aruba pa biodiversidad ta algun departamento di Gobierno cu ta facilita codicia, hamber pa inverti placa (sushi) y gana placa di desaroyadornan sin escrupulo cu ta haci mofa di leynan existente, facilita pa un negoshi lucrativo di konkelmento cu tereno, hasta den terenonan cu ta oficialmente area proteha.

Como muestra visibel nos ta comparti imagennan di e area proteha di Spaans Lagoen, un wetland proteha y registra na e Secretariado di e Wetlands ( RAMSAR) Convention, parti di e area cu ainda ta den man di un doño priva, pasobra Gobierno no kier cumpra e tereno aki ni e terenonan eigendom den Parke Arikok y e otro 15 areanan oficialmente proteha fuera di Spaans Lagoen.

Cu bendicion di DIP y DNM y of ignorando leynan ta construyendo un Nature Retreat Resort aki.

Img 20220520 Wa0021Img 20220520 Wa0022Img 20220520 Wa0024Img 20220520 Wa0023Img 20220520 Wa0025

Related posts

Minister Xiomara Maduro a corona Miss Universe Aruba Helen Hernandez

EA News Author

Celebracion Dia di Himno y bandera

EA News Author

Minister di Cultura Xiomara Maduro: Aruba a perde un gran baluarte musico, den persona di Felix (Chucho) Hoek

EA News Author

Leave a Comment

Whatsapp Message