Local

Dia 21 di mei ta 20 aña cu Papiamento a bira idioma oficial na Aruba

Fundacion Lanta Papiamento

Fundacion Lanta Papiamento ta recorda…

A pesar cu pa siglonan Papiamento tawata y te ainda ta e idioma dominante di parti grandi di poblacion di Aruba, a dura te aña 2003 pa Papiamento keda legalmente reconoci como idioma oficial na Aruba. Esey banda di Hulandes cu tawata e unico idioma oficial na Aruba.

Diadomingo awor ta 20 aña pasa cu e reconocimento a tuma luga. Esey ta un dia pa celebra y alabes un dia pa reflexiona. Pa puntra nos mes ki beneficio e reconocimento di Papiamento como idioma oficial a trece pa Aruba den e 20 añanan cu a pasa. Nos por haci nos mes diferente pregunta, manera:

  • Kico el a nifica pa e instancianan di Gobierno cu ta sirbi pueblo di Aruba cu no ta domina Hulandes?
  • Kico el a nifica pa Corte di Husticia cu ta atende cu hablante di Papiamento cu no ta domina Hulandes?
  • Kico el a nifica pa enseñansa na Aruba, cu ta consisti di mayoria di alumno cu ta di habla Papiamento y cu na scol ta haya les na Hulandes y material destina pa alumno Hulandes?

Ta di aprecia cu cierto instancia di Gobierno ta tene cuenta (asina leu cu por) cu uzo di idioma cu e cliente ta domina pa atende e cliente. Y ta di aprecia cu basta aña pasa Gobierno a duna trahado e posibilidad pa sigui curso con skirbi bon Papiamento; lastimamente esaki no a continua. 

Den Corte di Husticia ta asina importante pa tin comprendemento entre abogado, cliente y hues. Un persona mester por defende su mes den su idioma materno den su propio pais. No ta tempo pa nos tratamento den corte y nos leynan ta tambe na Papiamento? 

Recientemente Fundacion Lanta Papiamento a tuma nota di decisionnan recien di gobierno pa no ehecuta e scol cu lo a yama Scol Arubano Multilingual, cu ta dirigi riba siña na Papiamento y siña diferente idioma stranhero como materia na scol. Ta aproba mundialmente cu siñamento real, pues compronde loke ta siña, ta depende hopi di comprension di e idioma den cual maestro/o ta splica loke e alumno mester siña. E idioma ey mester ta su idioma materno dominante. Y na Aruba esey, pa gran mayoria di nos alumnonan, ta Papiamento. Despues di añanan largo di investigacion (e.o. UNESCO, Corsou, Aruba mes, desde dr. Nelly Prins-Winkel te na e buki di dr. Joyce Pereira y di dr. Eric Mijts) y notanan manera ‘Habri porta pa nos drenta’ y varios mas, describiendo motibo di fayonan continuo na scol manera porcentahe di keda sinta, drop out, porcentahe pober di cantidad di alumno cu ta yega na enseñansa mas avansa, a scoge pa e alumno pasa mas pronto posibel pa les na Hulandes. Escogencia a tuma luga pa motibo di falta di data (no a tene cuenta cu tur e notanan existente) y pa falta di aceptacion di directivanan di scol!

Hulandes ta un idioma oficial na Aruba, pero e ta alabes tambe e idioma menos uza y scucha na Aruba, sigur pa nos muchanan y hobennan. Pues den e idioma menos domina pa e alumno, menos comprendibel, kier sigui dun’e enseñansa, lagando un banda e plan di Scol Arubano Multilingual.

Berdad ta cu, fuera di tin un grupito cu ta logra riba nan mes, tin tambe un grupo di mayor cu por paga pa nan yiu por haya bijles (a investiga acaso cuanto?) y tur gasto di scol y asina un parti limita di alumno na Aruba ta yega leu den estudio. Pero bon enseñansa ta conta pa tur toch?

Related posts

Ayudo financiero extra pa aña escolar 2020/2021 pa esunnan den bijstand

EA News Author

Gobierno ta reacciona loke ta e situacion di avion Emtrasur

EA News Author

Inscribi awo pa Landsexamen 2023

EA News Author

1 comment

Leave a Comment

Whatsapp Message